Dişlerdeki düzensizlikleri düzeltmek ve ideal gülüş elde etmek için ortodonti tedavisi uygulanır. Ancak tedavinin etkilerinin kalıcı olabilmesi, yalnızca dişlerin hizalanmasıyla sınırlı değildir. Tedaviden sonra dişlerin yeni pozisyonunda sabit kalabilmesi için pekiştirme tedavisi uygulanır. Bu tedavi, dişlerin yeniden eski yerlerine dönmesini önleyebilir ve uzun vadede sonuçları koruyabilir. Bu tedavi, ortodontide en önemli aşamalardan biridir.
Pekiştirme Tedavisi Neden Yapılır?
Pekiştirme tedavisi, ortodonti tedavisiyle hizalanan dişlerin yeniden eski pozisyonlarına dönmelerini önlemek için yapılır. Dişler, çevrelerindeki kemik, bağ dokusu ve kas yapıları tarafından desteklenir. Tedavi esnasında bu yapılar, dişlerin yeni pozisyonlarına uyum sağlamak için değişir; ancak bu uyumun tam anlamıyla oturması zaman alır. Ortodonti pekiştirme tedavisi, bu süreçte dişlerin sabitlenmesine yardımcı olarak tedaviyle elde edilen hizanın kalıcı olmasını sağlayabilir. Bu aşama ihmal edildiğinde, dişlerde geri hareket görülebilir ve tedavi sonuçları olumsuz etkilenebilir.
Ortodonti Tedavisinden Sonra Dişler Neden Hareket Eder?
Ortodonti tedavisinden sonra dişlerin hareket etmesi, doğal biyolojik süreçlerden kaynaklanır. Tedavi sırasında dişler, çevredeki kemik ve bağ dokularını yeniden şekillendirerek yeni pozisyonlarına taşınır. Ancak bu dokular, tedavi bittikten sonra bir süre eski yapısına dönme eğiliminde olabilir. Bu duruma relaps adı verilir. Dişlerin hareket etmesinin başlıca nedenleri şunlardır:
- Dişlerin etrafındaki periodontal lifler, eski pozisyonlarını hatırlayarak dişleri geri çekebilir.
- Yeni pozisyonlara uyum sağlayan kemik dokusunun tam anlamıyla sertleşip sabitlenmesi zaman alır.
- Çiğneme ve dil hareketleri gibi doğal kas kuvvetleri, dişlerin pozisyonunu etkileyebilir.
- Özellikle genç hastalarda devam eden çene büyümesi, dişlerin hizalanmasını etkileyebilir.
Pekiştirme Tedavisinde Kullanılan Yöntemler
Pekiştirme tedavisinde, dişlerin yeni pozisyonunu korumak için farklı yöntemler tercih edilebilir. Bu yöntemler arasından seçim yapılırken hastanın ihtiyaçlarına, diş yapısına ve ortodontistin önerilerine bakılır.
- Hareketli Apareyler (Retainerler): Hareketli apareyler, hastanın takıp çıkarabileceği şeffaf ya da akrilik malzemeden yapılan plaklardır. Kolay temizlenir ve kullanım sırasında rahatsızlık yaratmaz. İlk dönemde günde 20 saat, daha sonra yalnızca gece kullanımı önerilebilir.
- Sabit Retainerler: Dişlerin iç yüzeyine yapıştırılan ince bir telden oluşur ve sürekli kullanılır. Sürekli takılı olduğu için hasta uyumuna bağlı değildir. Temizliği zor olabilir ve bakım gerektirir.
- Şeffaf Plaklar: Estetik ve konforlu bir seçenek olan şeffaf plaklar, dişleri sabit tutarken nerdeyse görünmezler. Bu sayede estetik kaygı oluşturmazlar. Ortodontistin belirlediği sürede düzenli olarak takılması gerekir.
Diş teli pekiştirme tedavisi seçenekleri, hastaların çok daha rahat bir şekilde bu tedaviyi almaları açısından önem taşır.
Pekiştirme Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Ortodontiden sonra pekiştirmenin ne kadar süreceği, hastanın yaşına, diş yapısına ve ortodontik tedavinin kapsamına bağlı olarak değişiklik gösterir. Genel olarak dişlerin yeni pozisyonlarına tam olarak uyum sağlaması için birkaç ay ile birkaç yıl arası bir süre gerekebilir.
Genç kişilerde kemik yapısı daha hızlı şekillenir; ancak büyüme devam ettiği için pekiştirme süresi daha uzun olabilir. Çene hizalanması gerektiren kompleks vakalarda, daha uzun süre pekiştirme tedavisi uygulanabilir. İlk 6-12 ay retainerlerin sürekli takılması gerekir. Daha sonraki dönemlerde ise yalnızca gece takılmaları önerilir. Bazı durumlarda sabit retainerlerin ömür boyu kullanılması gerekebilir.
Pekiştirme Tedavisi Sürecinde Nelere Dikkat Edilmelidir?
Pekiştirme tedavisinde ortodonti tedavisinin sonuçlarını korumak ve olası komplikasyonları önlemek için bazı noktalara dikkat etmek gerekir:
- Ortodontistin önerdiği süre ve düzen içinde retainerler kullanılmalıdır.
- Ağız hijyenine özen gösterilmeli, özellikle sabit retainerlerin etrafında plak birikimini önlemek için özel temizleme aparatları kullanılmalıdır.
- Hareketli retainerler ve şeffaf plaklar, her çıkardıktan sonra ve takmadan önce temizlenmelidir.
- Ortodontistin belirlediği kontrol randevularına mutlaka gidilmelidir.
- Tırnak teme, kalem ısırma gibi retainerlere zarar verecek davranışlardan kaçınılmalıdır.
Ortodontide Pekiştirme Tedavisi Yapılmazsa Ne Olur?
Diş teli veya şeffaf plak sonrası pekiştirme tedavisi yapılmazsa, dişler tedaviyle elde edilen yeni pozisyonlarında kalamayabilir ve zamanla eski yerlerine dönebilir. Tedaviyle sağlanan düzgün diş yapısı ve kapanış bozulabilir. Dişlerdeki kaymalar, yeniden ortodonti tedavisi gerektirebilir ve hem zaman hem de maliyet açısından yük oluşturabilir. Dişlerin konumunun bozulması, çiğneme ve konuşma zorlukları gibi fonksiyonel sorunlara neden olabilir.
Pekiştirme tedavisi yapılmadığında diş hareketinin kaçınılmaz olduğu unutulmamalıdır. Tedaviden sonra bu aşamaya gereken özeni göstermek, uzun vadede sağlıklı ve estetik bir gülüş elde etmenin yoludur.
