Diş sağlığını korumanın en önemli adımlarından biri, diş yüzeyinde biriken diş taşı ve plak doğru bir şekilde anlaşılmalıdır. Bu ikisi sık sık birbirine karıştırılsa da aslında farklı şeylerdir ve her ikisinden de doğru bakım ile korunmak önemlidir. Diş taşı ve plak arasındaki farkı, benzerlikleri, ne olduklarını, diş sağlığına olan etkilerini öğrenmek için yazının tamamına göz atabilirsiniz.
Diş Plağı Nedir?
Ağızda kalan yiyecek artıkları, tükürük ve bakterilerle bir araya gelerek dişlerin yüzeyinde ince ve yapışkan bir tabaka oluşturur. Bu tabaka diş plağıdır ve şeffaf veya hafif beyaz renkli olabilir. Eğer düzenli bakım yapılmazsa, dişlerde hızla plak oluşabilir. Diş plağındaki bakteriler, besinlerdeki şekerli parçalayarak asit üretir ve bu asitler diş minesine zarar vererek çürük oluşumuna yol açar.
Plak, yalnızca diş minesinde değil diş eti çizgisinde de birikebilir. Plaklar zamanında temizlenmezse, sertleşir ve diş taşına dönüşür. Ayrıca plak temizliği, diş eti iltihabı ve periodontitis gibi ciddi diş eti hastalıklarının önüne geçebilmek açısından büyük önem taşır. Dişlerde plak oluşumunu önlemek için düzenli diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve profesyonel diş hekimi kontrolleri gereklidir.
Diş Taşı Nedir?
Dişlerde biriken ve temizlenmeyen plakların zamanla sertleşmesi sonucu oluşan sert tabakaya diş taşı denir. Diş plağı, tükürükteki minerallerle birleşerek zamanla diş taşına dönüşür ve bu sertleşmiş tabaka, diş eti çizgisinin altında ve üstünde birikir. Diş taşı temizliği, yalnızca profesyonel diş hekimleri tarafından gerçekleştirilebilir. Evde yapılan ağız bakımı yeterli olmaz.
Diş taşı oluşumu; diş eti hastalıkları, diş sararması ve ağız kokusu gibi çeşitli durumlara yol açabilir. Ayrıca diş eti iltihabı ve ilerleyen durumlarda diş eti çekilmesine neden olabilir. Diş taşının temizlenmemesi, zamanla diş kaybına kadar giden ciddi ağız sağlığı sorunlarını beraberinde getirebilir. Bu yüzden düzenli diş fırçalama, diş aralarını diş ipiyle temizleme ve profesyonel diş temizliği önemlidir.
Diş Taşı ve Plak Arasındaki Farklar Neler?
Diş taşı ve plak, dişlerin yüzeyinde birikerek ağız sağlığına zarar veren iki farklı durumdur. Bu iki durum birbiriyle karıştırılsa da aslında temelde farklılıklar barındırır. Diş taşı ve plak farkı şöyle sıralanabilir:
- Diş plağı; yiyecek artıkları, bakteriler ve tükürükten oluşan yumuşak, yapışkan bir tabakadır. Diş taşı ise sertleşmiş plaktır ve bu sert yapı, diş fırçalama ile temizlenemez.
- Dişler fırçalanmadığında plak hızlıca oluşur ve yemek yedikten kısa bir süre sonra bile birikmeye başlar. Temizlenmeyen plak, minerallerle birleşerek sertleşir ve birkaç gün veya hafta içinde diş taşına dönüşür.
- Plak, dişlerde asit üreten bakterilerle dolu olduğu için diş çürümelerine, diş eti iltihaplarına ve ağız kokusuna yol açabilir. Diş taşının pürüzlü yüzeyi, daha fazla bakteri ve plak birikmesine neden olabilir. Diş eti hastalıklarını ve diş eti çekilmelerini hızlandırabilir; hatta diş kaybına yol açabilir.
- Düzenli olarak diş fırçalamak ve diş ipi kullanmak plak oluşumunu önleyebilir ve plak birikimini ortadan kaldırabilir. Ancak diş taşı bir kez oluştuğunda, evde yapılan temizlik yetersiz kalır ve bir diş hekimi tarafından profesyonel bir temizleme işlemi yapılması gerekir.
Diş taşı ve tartar arasındaki fark, diş sağlığını korumak için plak oluşumunu düzenli temizlemenin ve profesyonel diş temizliği yaptırmanın önemini ortaya koyar.
Diş Taşı ve Plağın Benzerlikleri
Diş taşı ve plak, farklı durumlar olmalarına rağmen bazı önemli benzerliklere de sahiptir. Bu yüzden diş taşı ve plak aynı şey mi sorusu sıkça sorulur. Bu ikisi aynı şey değildir; ancak sahip oldukları benzerlikler şunlardır:
- Hem diş plağı hem de diş taşı, ağızda bulunan bakterilerin birikmesi sonucunda oluşur.
- Diş plağı ve diş taşı, tedavi edilmediğinde ağız sağlığını tehdit eden problemlere yol açabilir. Her ikisi de diş çürüklerine, diş eti hastalıklarına ve ağız kokusuna neden olabilir.
- Plak, diş etlerinde iltihaplanmaya yol açarak diş eti hastalıklarını başlatır. Temizlenmediğinde diş taşına dönüşen bu plak, diş eti hastalıklarını daha da kötüleştirebilir ve diş eti çekilmesine neden olabilir.
- Hem plak hem de diş taşı, düzenli ağız bakımı ile büyük ölçüde önlenebilir. Plak, günlük diş fırçalama ve diş ipi kullanımı ile temizlenebilirken plak birikiminin önlenmesi, diş taşı oluşumunu da engelleyebilir.
Diş Taşı ve Plağın Diş Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Diş taşı ve plak, ağız sağlığını tehdit eden unsurlardır. Çok yaygın olan bu iki sorun, mutlaka dikkate alınmalıdır; aksi takdirde ciddi sağlık problemleri oluşabilir. Diş plağı, ağızda bulunan bakterilerin şekerleri parçalayarak asit üretmesi sonucu diş minesine zarar verir. Bu süreç, çürüklerin oluşmasına zemin hazırlar. Diş taşı, plakların sertleşmesiyle oluştuğundan üzerinde daha fazla plak birikmesine ve dolayısıyla çürük riskinin artmasına neden olabilir. Diş plağı ve diş taşı farkı, bu iki durumun oluşumu ve temizlenmesi açısından öne çıksa da aslında her ikisi de diş sağlığı üzerinde yarattıkları olumsuz etkiler açısından benzer.
Plak, diş eti iltihabına (gingivitis) yol açabilir; eğer tedavi edilmezse, periodontitis gibi daha ciddi diş eti hastalıklarına dönüşebilir. Diş taşı, diş etlerinin çevresinde birikerek bu iltihaplanmayı artırabilir ve diş eti çekilmelerine neden olabilir. Hem diş plağı hem de diş taşı, kötü kokulara neden olabilen bakterilerin birikmesine yol açabilir. Bu durum, ağız sağlığını olumsuz etkileyebilir ve sosyal yaşamda rahatsızlık yaratabilir. Diş taşı, dişlerde sararma ve renk değişimine neden olabilir. Plak da dişlerin üzerinde görünür hale geldiğinde, gülüşün estetiğini olumsuz etkileyebilir.
Diş Taşı ve Plaktan Korunmak İçin Alınabilecek Önlemler
Diş taşı ve plak oluşumunu önlemek için alınabilecek pek çok önlem vardır. Aşağıdaki hususlara dikkat ederek bu iki durumunu önüne geçmek mümkündür:
- Dişler günde en az iki kez, özellikle akşam yatmadan önce florürlü bir diş macunu kullanarak fırçalanmalıdır. Bu, diş yüzeyindeki plakların temizlenmesine yardımcı olur ve diş sağlığını koruyabilir.
- Dişlerin arasındaki plakları temizlemek için günde en az bir kez diş ipi kullanılmalıdır. Diş ipi, diş fırçasının ulaşamadığı alanları temizleyerek diş eti hastalıklarını önleyebilir.
- Antimikrobiyal özelliklere sahip bir ağız gargarası kullanmak, ağızda bakteri sayısını azaltabilir ve plak oluşumunu önleyebilir.
- Şeker ve asitli gıdaların tüketimi azaltılarak diş sağlığı korunabilir. Bunun yerine lifli meyve ve sebzeler gibi diş dostu gıdalar tercih edilmelidir.
- Diş hekimine düzenli olarak gitmek, diş taşı oluşumunu önlemek için önemlidir. Diş hekimi, profesyonel diş taşı ve plak temizliği ile bu sorunları ortadan kaldırabilir.
- Tütün kullanımı, diş taşı oluşumunu artırabilir ve diş sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu yüzden sigara ve tütün ürünlerini kullanmaktan kaçınılmalıdır.
Bu önlemler, basit ve oldukça etkilidir. Diş taşı ve plak oluşumunu önleyerek ağız ve diş sağlığına olumlu katkılar sağlayabilir. Diş taşı ve plak konusunda detaylı bilgi almak, korunma yollarını öğrenmek ve tedavi olmak için diş hekimine başvurulmalıdır.
