Hareketli protez, diş eksikliği yaşayan bireyler için estetik ve fonksiyonel çözümler sunan çıkarılabilir bir diş protezi türüdür. Diş kaybı, hem görünümde bozulmaya hem de çiğneme ve konuşma gibi günlük aktivitelerde zorluklara neden olabilir. Hareketli protezler, doğal dişlerin yerini alarak hem bu sorunları giderebilir hem de yaşam kalitesini artırabilir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte bu protez çeşitleri de büyük bir çeşitlilik kazanmış ve her hastanın ihtiyacına uygun alternatifler sunulmuştur.
Hareketli Protez Çeşitleri Nelerdir?
Farklı ihtiyaçlara ve diş kaybının derecesine göre hareketli protez diş çeşitleri değişiklik gösterir. Bu çeşitler arasından doğru olanı tercih edebilmek için hastanın detaylı muayene edilmesi önem taşır. Bu protezler aşağıdaki şekilde ana kategorilere ayrılır.
Tam Protezler (Total Protezler)
Ağızdaki tüm dişlerin kaybedildiği durumlarda uygulanan bu protezler, üst ve alt çene için ayrı ayrı hazırlanır. Diş etleri üzerine oturan tam protezler, kaybedilen dişlerin yerine geçerek estetik ve fonksiyonel bir çözüm sunabilir. Genellikle akrilik malzemeden üretilir ve günlük olarak çıkarılıp temizlenebilir.
Parsiyel (Bölümlü) Protezler
Kısmi diş kaybı yaşayan hastalar için ideal olan parsiyel protezler, doğal dişler üzerine metal veya plastik kancalar yardımıyla sabitlenir. Bu protezler, eksik dişlerin yerine geçerken mevcut dişlerin sağlığını koruyarak çiğneme fonksiyonunu ve estetik görünümü geri kazandırabilir.
Hassas Bağlantılı Protezler (İmplant Üstü Hareketli Protezler)
Kancaların görünmesini istemeyen hastalar için tercih edilen bu protezler, kroşe adı verilen özel hassas tutucularla doğal dişlere tutturulur. İmplant üstü hareketli protez olarak da bilinen bu tür, daha estetik bir görüntü sunabilir ve doğal dişler üzerine zarar vermeden sabitlenebilir.
Diş Üstü Protezler
Bu protezler, çene kemiğinde hâlâ birkaç sağlam dişin veya diş köklerinin bulunduğu durumlarda uygulanır. Mevcut dişlerin üzerine yerleştirilen diş üstü protezler, doğal dişleri destekleyerek stabilite sağlayabilir. Aynı zamanda doğal dişlerin korunmasına yardımcı olarak çiğneme ve konuşma fonksiyonlarını iyileştirebilir.
İmmediat Protezler
Diş çekimi sonrası hemen uygulanabilen bu protezler, diş kaybı olan bölgenin iyileşme süreci tamamlanmadan önce hastanın estetik ve fonksiyonel kaygılarını gidermek amacıyla kullanılabilir. Geçici bir süre kullanılmalarına rağmen hastanın proteze alışma sürecini hızlandırabilir ve günlük yaşantıyı kolaylaştırabilir.
Hareketli protez diş çeşitleri, hastanın diş kaybı durumu, çene yapısı ve kişisel tercihlerine göre seçilir. Diş hekiminin yönlendirmesiyle doğru protez türü belirlenerek estetik ve fonksiyonel açıdan en uygun çözüm sunulabilir.
Hareketli Protez Avantajları
Hareketli protezler, diş kaybı yaşayan bireyler için estetik ve fonksiyonel pek çok avantaj sunar. Farklı diş eksikliklerine uygun olarak geliştirilen hareketli protez diş kullanımı şu avantajları sunar:
- Hareketli protezler, eksik dişlerin yerini alarak yüz hatlarının korunmasını sağlayabilir ve estetik bir görünüm sunabilir. Doğal dişlere benzer yapıda tasarlandıkları için diş kaybı sonucu oluşabilecek çökme veya asimetriyi önleyebilir.
- Modern malzemelerle üretilen bu protezler, ağız içinde rahatça kullanılabilecek şekilde tasarlanır. Hastalar protezlerini çıkarıp takabilir ve günlük bakımını kolaylıkla yapabilir. Bu da ağız hijyenini koruma açısından büyük bir avantajdır.
- Eksik dişler, çiğneme ve konuşma becerilerini olumsuz etkileyebilir. Hareketli protezler bu fonksiyonları yeniden kazandırarak hastanın rahat bir şekilde yemek yemesine ve düzgün konuşmasına yardımcı olur.
- Bu protezler, hastanın ihtiyacına göre çıkarılıp takılabilir olmasıyla esneklik sunabilir. Özellikle ağız hijyeni açısından kullanıcıların günlük temizliklerini rahatça yapabilmesi büyük bir kolaylık sağlayabilir. Hareketli protez diş bakımı ve temizliği kolayca yapılabilir.
- Geçici veya immediat protezler, diş çekimi gibi tedavi süreçlerinde hastalara hızlı ve geçici bir çözüm sunabilir. Böylece tedavi süresince estetik kaygılar ortadan kaldırılabilir.
- Özellikle kısmi diş kaybı durumunda, bu protezler kalan doğal dişleri destekleyerek çene kemiğinin ve diş etlerinin sağlığını koruyabilir. Böylece diğer dişlerin kaybını önlemeye yardımcı olur.
Eksik diş durumunda hastalar, hekimin de önerisiyle hareketli protez tedavisine başvurarak bu avantajları elde edebilir.
Hangi Durumlarda Hareketli Protez Yapılır?
Hareketli protezler, diş kaybı yaşayan bireylerde çeşitli durumlara bağlı olarak tercih edilen bir tedavi yöntemidir. Diş eksikliğinin kapsamı, hastanın çene yapısı ve genel ağız sağlığı gibi faktörlere göre bu protezler uygulanabilir. İşte bu protezlerin tercih edildiği durumlar:
- Tüm dişlerin kaybedilmesi
- Kısmi diş kaybı yaşanması
- İmplant veya sabit protez uygulanamayan durumlar
- Geçici çözüm gerektiren durumlar
- Diş üstü protez ihtiyacı
- Hassas tutucuların gerekli olduğu durumlar
- Diş çekiminin hemen ardından protez ihtiyacı
Bu protezlerin uygulanacağı durumlar; hastanın ağız sağlığı, diş kaybının miktarı ve estetik beklentilerine göre diş hekimi tarafından değerlendirilir. Hareketli protez implant, özellikle eksik dişlerin yerine konulması gereken durumlarda tercih edilen bir tedavi seçeneğidir.
Hareketli Protez Ömrü Ne Kadar?
Hareketli protezlerin ömrü, kullanım alışkanlıklarına, ağız hijyenine, protezin malzemesine ve bakımına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genel olarak, bu protezlerin ömrü 5 ila 10 yıl arasında değişir. Ancak, protezlerin dayanıklılığına etki eden bazı faktörler vardır. Örneğin; protezin yapıldığı malzemenin kalitesi, protezin uzun ömürlü olmasında önemli bir rol oynar. Yüksek kaliteli malzemelerle yapılan protezler, daha uzun süre sorunsuz kullanılabilir.
Çene kemiği ve diş etleri zamanla değişebilir ve protezin ağız yapısına tam olarak uyum göstermemesi, protezin kullanım süresini etkileyebilir. Bu protezlerin ömrünü uzatmanın en önemli yollarından biri, düzenli temizlik ve bakım yapmaktır. Günde en az bir kez protezin temizlenmesi, bakteri ve plak oluşumunu engelleyerek protezin daha uzun süre kullanılmasına yardımcı olur. Protezlerin aşırı kuvvet altında kalması (örneğin sert yiyeceklerin sürekli olarak çiğnenmesi), yanlış kullanımı ya da gece çıkarılmadan sürekli takılması, protezin ömrünü kısaltabilir. Bu protezlerin doğru kullanımı ve düzenli olarak çıkarılıp dinlendirilmesi ömrünü uzatabilir.
Hareketli protez kullanan hastaların düzenli olarak diş hekimi kontrollerine gitmesi, protezin ömrünü uzatmada önemli bir rol oynar. Hekim, protezin ağız yapısına uygunluğunu ve olası sorunları değerlendirerek gerekli ayarlamaları yapabilir. Zamanla aşınan ya da hasar gören protezlerin onarımı yapılabilir. Ancak büyük hasarlar veya uzun süreli aşınmalar durumunda protezin tamamen yenilenmesi gerekebilir.
